Büyük usta Anday ve okuyamamak

Zor zamanların gerçek dostu, çıldırasıya yenildiğim kitaplar, çok tuhaf bir giriş oldu bu: Ancak on yıldır kitap eline almayanların yazacağı türden. (İlk cümleyi yazan kişi varsayayım otuz yaşında, yani yirmi yaşından beri tek kelime okumamış.) Şimdi böyle bir kişi hayal etsem, iyi bir üniversiteden de mezunsa, yukarıdaki tümceyi yazması olası. Aklım birden gelen bir giriş için gene de fena tahmin değil.

Kitap okumak, büyük çaba isteyen bir uğraş. Hele kunt kitaplar (örneğin, Jameson, Kant, Marx, Maldorar vb.) epey bir çaba, dikkat ister, bir çeşit ders çalışmak. Hata payı bırakmamak de denir kitaba karşı.

Bir şeyden vazgeçmek ise en kolay yolu, ölümler, yıkımlar, üzüntüler, kısa-biçele yapılanlar, saçma sapan denemeler, hiç kimseyle paylaşacak/paylaşılmayacak, bir yazının kalması/ kalmaması, sonunda okumaktan cayma.

Kaç yazarımız okumaktan caymıştır, caydırılmıştır. Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın pek kitap okumadığını söylemişlerdir, doğru mudur?

Okumayı, okuyarak gelişmeyi öne sürenlerde kendini geleneğe bağlamayı bir adet olarak geliştirmenin, anlamlı olacağını varsaymıştır, Hilmi Yavuz, Özdemir İnce bu savdadır. Benim merak ettiğim, yazarlarımızın, okuyamama krizi diye bir krizle karşılaşıp karşılaşmamaları. Sandıktan tüketmek, sürekli yazmak, uzunca bir süre, tek satır, tek paragraf okuyamamak. Eline geçen kitabı, zamansız görmek ve bırakmak. Eline aldığı kitabı, bir süreksizlik, süresinin içinde görmek, vazgeçmek…

Çok zamanlara bölünmek, belki bu yaklaşım, adını koyamadığım durum süreç. Sürekli yazı yazılıyor, tek satır okumak için çabaya girildiğinde, verimsiz bir alana yönelmek, televizyonun çok daha anlamlı duruma dönüşmesi, tembellik belki.

Enis Batur, bir yerde, bir yazın kişisi, hayatı sonuna dek, bin, bin beş yüz kitabı sindirerek, okusa yeter diyor. Ben şimdiden bu rakamı geçtim, sindirdim mi, şüpheli. Kendimi övdüğümü söyleyip, bu rakamı beş yüze indireyim, bu durumda beş yüz kitap daha okumalıyım, ancak bu zamanlarda sindirimde bir sıkıntı var, bu kitaplar, bir ile üç aya sarkmaya başladı, giderek de sarkıyor. Kitap, kitap üzerine ekleniyor, kitabımın yayıma alınmasa, bu ve başka bloglarımda yazmasam, çoklu okuma sıkıntım artabilir, aynı an da birden fazla okumalar sıkıntı, giderek de artacak gibi, bu uğraş tavsayabilirse üzülürüm, tek sorun zaman, ancak çok önemli bir ideali unutuyorum. Okumanın en birincil nedeni bir ideal, birinin yazdığından daha “iyi” yazmak kim o biri Melih Cevdet Anday, ve onun kitabı Yağmurun Altında.

Okumak ideallerle ilgili, ideali olmayan kendini geliştirmek için okur, kendimi geliştirdim, bir durumu geçtim galiba, epeydir, buralar daha da bunaltı.